Historia

       Szkoła w Firleju istnieje od 1870 r. Mieściła się na rogu ulicy Koziej. Była to szkoła drewniana (długość 16m. szerokość 9 m), posiadała 6 okien. Zbudowana z funduszy własnych miasta Firleja, dzięki staraniu ówczesnego burmistrza Józefa Jeziora. Była to pierwsza szkoła na całą gminę, aż do roku 1915. Mogła pomieścić 50 uczniów. Przy szkole mieścił się pokój nauczyciela. Przez długi okres czasu uczył tylko jeden nauczyciel. Pierwszym nauczycielem był Polak, którego nazwiska nikt nie pamięta. W czasach kiedy Firlej znajdował się pod zaborem rosyjskim nauka odbywała się codziennie w języku ojczystym, zaś raz w tygodniu w języku rosyjskim. Potem sytuacja zmieniła się, nauczanie odbywało się w języku rosyjskim, tylko raz w tygodniu w języku polskim. Rusyfikacja miała na celu wynarodowienie Polaków, w tym narzucenie języka zaborcy jako oficjalnego języka państwowego, języka narodowego. Od 1915r. kiedy Firlej znalazł się pod zaborem austriackim uczono tylko po polsku. Rok szkolny rozpoczynał się we wrześniu a kończył w maju, bo dzieci musiały pomagać rodzicom w pracach polowych. Uczono czytać, pisać oraz rachować. Przez pierwsze dwa lata nauczyciel był prywatny opłacany przez mieszkańców oraz rodziców posyłających swe dzieci do szkoły, potem finansowanie pracy nauczyciela przejął rząd carski.

         Po odzyskaniu niepodległości w 1918r. szkoła była dwuklasowa, uczęszczało do niej bardzo mało dzieci. Stopniowo zwiększała się liczba klas i nauczycieli. I tak w latach 1924/25 szkoła czteroklasowa; w latach 1925/27 pięcioklasowa i sześcioklasowa; w latach 1927/28 siedmioklasowa. W roku szkolnym 1925/26 zniesiono jednoklasówki w Kunowie i Serocku, a utworzono tam eksponówki dla klasy I i II; zaś do klasy III i IV uczniowie musieli uczęszczać do Firleja. Lekcje odbywały się w budynku szkoły w 3 salach oraz w lokalach wynajętych rozrzuconych w kilku punktach. Jeden z lokali przy ul. Cmentarnej wynajmował Władysław Michalik. Jesienią 1930r. rozpoczęto budowę siedmioklasowej szkoły ośrodku obwodu, który ustalono 150 m za Firlejem w kierunku zachodnim przy trakcie do Kunowa. Cegłę na budowę wypalano we własnej cegielni gminnej. Nauka w nowej szkole odbywała się dopiero od 1938r. przez rok do wybuchu II wojny światowej.

         W latach 1934/35 rozpoczęto gromadzenie funduszy na kupno sztandaru z dobrowolnych ofiar miejscowego społeczeństwa. Sztandar był biało – amarantowy o powierzchni 1m². Z jednej strony figurował orzeł 43 cm wysoki, z drugiej strony wizerunek Matki Boskiej Częstochowskiej, pod wizerunkiem napis ,,Bóg – Honor – Ojczyzna". Poświęcenia sztandaru dokonał ks. Proboszcz Tomaszewski w dn. 09.VI. 1935r. podczas mszy świętej. Rodzicami chrzestnymi zostali Szymbor Paweł – wójt gminy oraz pani Apolonia Wójtowicz. Wręczenia sztandaru szkole dokonano po poświęceniu. Od tej chwili towarzyszył młodzieży we wszystkich uroczystościach. 18 IX 1939r., kiedy Niemcy wkroczyli do Firleja , zajęli szkołę i stacjonowali w niej do końca października. W czasie ostatnich walk kampanii wrześniowej – bitwy pod Kockiem – na dachu szkoły mieli punkt obserwacyjny a w suterenach przetrzymywali jeńców. W czasie swego pobytu zniszczyli większość książek bibliotecznych i pomocy naukowych. Po ustąpieniu Niemców, w listopadzie kierownik szkoły Teodor Woluch i nauczycielka Kamila Sobieszczańska zabrali ocalałe pomoce, książki i sztandar, który był zamurowany w schowku, aby go przechować. Nauka w szkole podczas okupacji rozpoczęła się dopiero 09.01.1940r. Zabraniano nauczania historii i geografii. Języka polskiego uczono tylko na podstawie czasopisma ,,Ster". Innych podręczników nie było. Historii, geografii i literatury uczono tajnie, częściowo w szkole, a następnie w domu. Dzieci robiły notatki w zeszytach starannie je ukrywając, aby w czasie rewizji nie dostały się do rąk Niemców. Pomimo trudnych warunków uczniowie przykładali się do pracy, a ciągły strach przed wrogiem nie tylko nie przeszkadzał im w zdobywaniu wiedzy, lecz przeciwnie – wzbudzał upór i zawziętość.
          W 1944r. we wrześniu nauka rozpoczęła się normalnie. Trudne były warunki pracy. Budynek od szeregu lat nieremotowany, brak sprzętu. Od grudnia do połowy stycznia nauka odbywała się tylko w 4 salach na piętrze, a parter była zajęty przez wojsko. Aby wyrównać wszelkie niedociągnięcia od 1945r. odbywały się w szkole kursy wieczorowe dwustopniowe; I stopień to walka z analfabetyzmem, II stopień to zakres siedmiu klas szkoły podstawowej.
Lata powojenne (50-te, 60-te, 70-te) to lata dbałości o rozwój szkoły i jej rozbudowę. W 1960r. w Firleju zapłonęły żarówki elektryczne. Powołano do życia Szkołę Przysposobienia Rolniczego. Zorganizowano zajęcia dla dorosłych w zakresie klasy VI i VII w szkole wieczorowej. W 1964r. miała miejsce reforma szkolna, odtąd nauka w szkole podstawowej trwała 8 lat. W październiku 1972r. zostaje oddany do użytku ośmiorodzinny dom nauczyciela. W styczniu 1972r. rozpoczęto rozbudowę szkoły – dobudowę II piętra, sali gimnastycznej oraz generalny remont starego budynku. Prace zakończono w 1975r. Przez 11 lat prowadzony był uniwersytet powszechny. 9. VIII 1974r. szkoła podstawowa została mianowana Zbiorczą Szkołą Gminną. Wraz z rozpoczynającym się rokiem szkolnym 1977/78 w budynku szkoły rozpoczęło pracę państwowe przedszkole. W dniu 1 VI 1978r. miała miejsce uroczystość nadania szkole imienia Janusza Korczaka.

opracowała M. Kujawa – Komar, nauczyciel historii, na podstawie:
- pamiętnika nauczycielki Kamili Sobieszczańskiej,
- kroniki szkoły prowadzonej przez kierownika Teodora Wolucha,
- kroniki szkoły prowadzonej przez nauczycielkę Cecylię Cieszko